شیمی درمانی سرطان پستان پیشرفته

صفحه اصلی – انواع سرطان – سرطان پستان – درمان سرطان پستان – سرطان پستان پیشرفته – شیمی درمانی سرطان پستان پیشرفته

 این متن حاوی اطلاعاتی درباره‌ی زمان، مکان و چگونگی انجام شیمی درمانی برای سرطان پیشرفته پستان و عوارض جانبی احتمالی آن می‌باشد.

شیمی درمانی چیست؟

در شیمی درمانی از داروهای ضد سرطان یا سیتوتوکسیک (cytotoxic) که از طریق جریان خون در بدن پخش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند، برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود.

هدف از انجام شیمی درمانی

انجام شیمی درمانی برای سرطان پیشرفته پستان می‌تواند منجر به موارد زیر شود:

• تسکین علائم
• کنترل سرطان
• بهبود کیفیت زندگی بیمار

اما شیمی درمانی قابلیت درمان سرطان پستان پیشرفته را ندارد. در برخی از خانم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، شیمی‌درمانی می‌تواند سرطان را برای چندین ماه یا سال کنترل کند.

انواع شیمی درمانی

در بسیاری از شرایط، داروهای شیمی درمانی برای سرطان پستان پیشرفته همان داروهایی هستند که در سرطان پستانی اولیه استفاده می‌شوند. داروهای شیمی درمانی که برای فرد تجویز می‌شود وابسته به موارد زیر است:

• داروهای شیمی درمانی که فرد قبلاً مصرف کرده است
• میزان پاسخ به داروها
• عوارض جانبی
• وضعیت کلی سلامت بیمار

داروهای شیمی درمانی که پزشکان اغلب برای سرطان پیشرفته پستان استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند عبارتند از:

• دوستاکسل (docetaxel) با نام تجاری تاکسوتیر (Taxotere)
• وینورلبین (vinorelbine) با نام تجاری نیولبین (Navelbine)
• کپسیتابین (capecitabine) نام تجاری خلودا (Xeloda)
• پاکلیتاکسل (paclitaxel) نام تجاری تاکسول (Taxol)
• نوعی پاکلیتاکسل به نام ابراکسان (Abraxane)
• جمسیتابین (gemcitabine) با نام تجاری جمزار (Gemzar)
• اپی روبیسین (epirubicin) با نام تجاری فارموروبیسین (Pharmorubicin)
• اریبولین مزیلات (eribulin mesylate) با نام تجاری هالاون (Halaven)

ممکن است بیمار یک دارو یا ترکیبی از داروها به عنوان مثال جمسیتابین با پاکلیتاکس یا دوستاکسل با کپسیتابین را  مصرف کند.

چگونگی انجام شیمی درمانی

معمولاً داروی‌های شیمی درمانی به صورت تزریقی هستند. برخی از داروهای شیمی درمانی مانند کپسیتابین به صورت قرص‌ها یا کپسول‌هایی هستند. شیمی درمانی به صورت چرخه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای، معمولا هر سه هفته یکبار انجام می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.

پزشک در مورد برنامه درمانی بیمار با او صحبت خواهد کرد.

ورود دارو به جریان خون

دارو‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ از طریق تزریق به رگ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بازو وارد جریان خون می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند. پرستار یک لوله کوچک (یک کانول) را در یکی از سیاهرگ‌های بیمار وارد می‌کند و قطره‌چکان (پمپ انفوزیون) را به آن متصل می‌کند یا ممکن است به یک ورید مرکزی نیاز باشد. یک سیاهرگ بزرگ در قفسه سینه یا بازو پیدا می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند، سپس یک لوله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی پلاستیکی بلند را به آن وارد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند که از این طریق بیمار دارو را دریافت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. این لوله در طول دوره درمان بیمار باقی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ماند.

مصرف قرص یا کپسول

باید طبق دستورالعمل‌های پزشک یا داروساز قرص‌ها و کپسول‌ها مصرف شوند. معده پر یا خالی می‌تواند بر میزان جذب دارو به جریان خون تأثیر بگذارد. بیمار باید دارو را به اندازه‌ی دوز مناسب مصرف کند. قبل از قطع مصرف داروی سرطان، بیمار باید با متخصص یا تیم مشاوره خود صحبت کند.

محل انجام شیمی درمانی

در ارتباط با انجام شیمی‌درمانی:

• معمولاً شیمی درمانی در کلینیک روزانه سرطان از طریق جریان خون انجام می‌شود.
• ممکن است تزریق دارو چندین ساعت طول بکشد. بنابراین بهتر است از روزنامه‌ها، کتاب‌ها یا وسایل الکترونیکی را برای گذراندن وقت استفاده شود.

از طرفی دیگر به طور معمول فرد می‌تواند یک دوست یا یکی از اعضای خانواده را کنار خود داشته باشد. ممکن است در طی چندین روز چند نوع شیمی درمانی برای بیمار انجام شود. ممکن است فرد در خانه دارو را از طریق یک پمپ قابل حمل کوچک دریافت کند. برای انجام برخی از انواع شیمی درمانی، فرد باید در بخش بیمارستان بستری شود. مدت این بستری ممکن است یک شب یا چند روز باشد.

قبل از شروع شیمی درمانی

تست سواب COVID

به دلیل شیوع ویروس کرونا، قبل از درمان نیاز به آزمایش برای بررسی ابتلا ویروس کرونا می‌باشد. این تست را آزمایش سواب COVID می‌نامند. برای انجام آزمایش:

• پرستار به کمک یک چوب پنبه‌ی بلند (سواب) از درون بینی و پشت گلو یا بزاق یا مایعات دیگر نمونه‌برداری می‌کند.
• براساس نوع آزمایش، ممکن است نتیجه‌ی آن از 90 دقیقه تا چند روز طول بکشد.
• در اکثر بیمارستان‌ها، 48 تا 72 ساعت قبل از مراجعه به بخش شیمی درمانی، از فرد آزمایش سواب COVID گرفته می‌شود. این بدان معناست که ممکن است در همان روزی که فرد به بیمارستان مراجعه می‌کند تا با پزشک خود را ملاقات و آزمایش خون انجام دهد، آزمایش سوآب نیز از ‌فرد گرفته می‌شود.
• درصورتی که بیمار به طور هفتگی یا بیش‌تر درمان می‌شود، برخی از بیمارستان‌ها از بیمار می‌خواهند که در روز درمان آزمایش سواب بدهد.
• در مورد زمان انجام آزمایش فرد می‌تواند با تیم درمانی خود مشورت کند. زیرا تفاوت‌هایی بین بیمارستان‌ها در انجام تست وجود دارد.

آزمایشات خون

برای اطمینان از اینکه شروع درمان برای فرد بی‌خطر است، باید از فرد آزمایشات خون گرفته شود. این آزمایشات چند روز قبل یا در روز درمان از فرد گرفته می‌شود. قبل از هر دور یا چرخه درمان، آزمایش خون از فرد گرفته می‌شود. پزشکان و داروسازان دوز شیمی درمانی بیمار را بر اساس سطح سلول‌های خون، وزن، قد و سلامت عمومی بیمار تنظیم می‌کنند.

عوارض جانبی

رایج‌ترین عوارض جانبی شیمی درمانی شامل:

• احساس بیماری
• از دست دادن اشتها
• کاهش وزن
• احساس خستگی زیاد
• کاهش مقاومت بدن در برابر عفونت‌ها
• خون‌ریزی و کبودی به راحتی
• اسهال یا یبوست
• ریزش مو

در صورت مشاهده علائم عفونت، از جمله دمای بالاتر از 5/37 درجه سانتیگراد، زیر 36 درجه سانتیگراد، یا به طور کلی احساس ناراحتی، فرد باید فوراً به پزشک یا پرستار خود اطلاع دهد. عفونت می‌تواند خیلی سریع حال فرد را بدتر کند.

عوارض جانبی به موارد زیر بستگی دارد:

• نوع داروی مصرفی
• مقدار داروی مصرفی
• چگونگی واکنش بدن دربرابر داروی مصرفی

بیمار باید در مورد هرگونه عوارض جانبی به تیم درمانی خود اطلاع دهد. کنار آمدن با شیمی درمانی برای سرطان پستان دشوار است. بیمار باید در مورد هرگونه مشکل یا عوارض جانبی به پزشک یا پرستار خود اطلاع دهد. پرستار اطلاعات لازم را به بیمار می‌دهد تا در صورت بروز مشکل در منزل، تماس برقرار کند.